Pochodzenie narodów słowiański do dziś jest niejasne dla badaczy. Istnieje wiele teorii, z których żadna tak do końca nie jest pewną, ani zupełnie zaprzeczalną. Jedna z nich stwierdza, iż tereny Europy środkowej i północnej już u schyłku III tysiąclecia p. n. e. zaczęły być zasiedlane przez grupy ludnościowe reprezentujące bogatą mozaikę etniczną, kulturową i językową. Na początku IV tysiąclecia tereny położone na północ od Alp, Sudetów i Karpat zostały zasiedlone przez owe plamiona na stałe. Naukowcy nazywają ten szczególnie ważny czas dziejów okresem symbiozy lub wzajemnej integracji. Jego przedział czasowy najczęściej wyznacza się na przełom schyłku III i początku II tysiąclecia p. n. e. Późniejsze migracje były już mniej liczne i nie wpływały na stabilizację, która następowała na tym obszarze. Istnieją jednak przypuszczenia, które burzą daną teorię stwierdzając, że ludność ta nie należała jednak pod względem językowym do grupy indoeuropejskiej. Dowodzą tego badania archeologiczne zaprzeczające istnieniu na tym terenie ludów przedindoeuropejskich, z których do dziś przetrwali Baskowie - u podnóża Pirenejów - i ludy na Kaukazie.
Kolejna teza uznawała, że proces zasiedlania terenów Europy Środkowej nie mógł mieć miejsca przed IV tysiącleciem i nie mógł trwać dłużej niż do III tysiąclecia; czyli wyznaczoną ku temu przestrzenią czasową jest okres procesu zwanego wielką migracją. Teoria ta została poparta, gdyż po okresie neolitu nie zaobserwowano w Europie wielkich migracji etnicznych. Badania te posunęły się do kolejnych odkryć i stwierdzeń. Przyjęto, iż wędrówki te miały miejsce w kierunku zachodnim od strony wschodu, tj. od stepów euroazjatyckich, które uważane są za praojczyznę tych ludów, na co wskazuje równomierne zasiedlenie zarówno Europy jak i Indii. Językoznawcy również są przychylni stwierdzeniu pochodzenia azjatyckiego Słowian, zaznaczając jednak grupę językową indoeuropejską jako dowód wykazują liczne naleciałości w języku Słowian z irańskiego i języków okolic Ałtaju.
Zagadka pochodzenia Słowian nie została, więc wyjaśniona do końca, mit autochtonicznego pochodzenia tych ludów został już podważony. Istniały tezy, że Słowianie to ludy przybyłe z Karpat, czyli po prostu górale, lub plemiona z dorzecza Dniepru. Dopiero po zwróceniu uwagi na liczność Słowian - zajmowali prawie całą Europę - odstąpiono
od tych teorii, iż było to nierealne aby obszar ten pomieścił tak liczny lud.